Хадаасан цэцэг нь Индонезээс гаралтай хумсны модны хатаасан цэцгийн нахиа юм. Эдгээр нь шөл, сүмс, мах, будаа зэрэгт хэрэглэж болох алдартай амтлагч юм. Энэ нэр нь латин хэлний clavus гэсэн үгнээс гаралтай бөгөөд хатаасан хумсны хэлбэр нь хадаастай төстэй байдаг тул хадаасан цэцэг /гвоздики/ гэж нэрлэдэг. Уламжлалт анагаах ухаан, хоол хийхэд олон жилийн турш хэрэглэж ирсэн боловч саяхан судлаачид эрүүл мэндэд үзүүлэх ашиг тусыг судалж эхэлжээ. Түүний эрүүл мэндэд үзүүлэх ашиг тусын талаар илүү ихийг олж мэдэ хэрэгтэй.
1. Ясны эрүүл мэнд: Гвоздикины ханд дахь флавон, изофлавон, флавоноид зэрэг фенолын нэгдлүүд нь ясны эрүүл мэндэд маш их тустай. Учир нь эдгээр нэгдлүүд нь ясны массыг хадгалж, муудахаас сэргийлдэг. Энэ нь үе мөчний үрэвсэлийн өвдөлтийн шинж тэмдгийг бууруулахад маш үр дүнтэй болохыг баталж байна.
2. Хорт хавдраас урьдчилан сэргийлэх: Олон халуун ногоо, ургамлууд антиоксидант ихтэй байдаг бөгөөд эдгээр нь хорт хавдар үүсгэдэг эсийн гэмтлийг бууруулахад тусалдаг химийн бодис юм. Хоол тэжээлийн мэргэжилтний хэлснээр “ойролцоогоор 1/2 цайны халбага нунтагласан хадаасан цэцэг нь 1/2 аяга нэрстэй харьцуулахад илүү их антиоксидант агуулдаг.” Лабораторийн судалгаагаар хадаасан цэцэгний ханд нь хүний олон төрлийн хорт хавдрын эсийн өсөлтийг удаашруулж чаддаг болохыг судлаачид мэдээлжээ. Мөн хумсны ханд нь бүдүүн гэдэсний хорт хавдрын эсийг устгахад тусалдаг.
Энэхүү ижил судалгаагаар хадаасан цэцэгний ханд нь хулгана дахь хавдрын өсөлтөд үзүүлэх нөлөөг судалжээ. Хадаасан цэцэгний хандаар эмчилсэн хулганад хавдар нь хяналтын бүлгийнхтэй харьцуулахад мэдэгдэхүйц бага байсан. Өөр нэгэн судалгаагаар эрдэмтэд хадаасан цэцэгний хандны янз бүрийн бэлдмэлүүд хүний хөхний хорт хавдрын эсүүдэд үзүүлэх нөлөөг судалжээ. Тэд хумсны этанолын ханд болон хадаасан цэцгийн эфирийн тос нь хөхний хорт хавдрын эсүүдэд эсрэг нөлөөтэй гэж мэдээлсэн. Судлаачдын мэдээлснээр хадаасан цэцэг нь эсийн үржлийг удаашруулж, эсийн үхэлд хүргэдэг тул ирээдүйн хорт хавдрын эмчилгээнд ашигтай үүрэг гүйцэтгэдэг.
3. Чихрийн шижингийн эсрэг: Хадаасан цэцэг хэд хэдэн өвчнийг эмчлэх янз бүрийн уламжлалт эмчилгээнд хэрэглэж ирсэн. Эдгээр өвчний нэг нь чихрийн шижин юм. Чихрийн шижин өвчтэй хүмүүст бие махбодид үйлдвэрлэсэн инсулины хэмжээ огт гардаггүй эсвэл хангалтгүй байдаг. Судалгаанаас харахад хадаасан цэцэгний ханд нь инсулиныг тодорхой хэмжээгээр дуурайж, цусан дахь сахарын хэмжээг хянахад тусалдаг.
4. Элэгний эрүүл мэнд: Судалгаагаар хадаасан цэцэгний найрлагад агуулагдах ашигтай нэгдлүүд нь элэгний эрүүл мэндийг дэмжихэд тусалдаг. Эвгенолын нэгдэл нь элгэнд тустай байж болно. Элэгний өөхний өвчтэй хархнууд дээр хийсэн амьтны судалгаанд эвгенол эсвэл хадаасан цэцэгийн тос агуулсан хольцыг өгсөн. Энэ хоёр хольц нь элэгний үйл ажиллагааг сайжруулж, исэлдэлтийн стрессийг бууруулж, үрэвслийг бууруулдаг. Амьтны өөр нэг судалгаагаар хадаасан цэцэг дахь евгенолын агууламж нь элэгний хатуурал буюу элэгний сорвижилтын шинж тэмдгийг арилгахад тусалдаг гэж мэдэгджээ. Түүнчлэн, нэг жижиг судалгаагаар эвгенолын бэлдмэлийг 1 долоо хоног хэрэглэснээр хоргүйжүүлэхэд оролцдог фермент болох GST-ийн түвшинг бууруулж, элэгний өвчнийг илтгэдэг. Хадаасан цэцэг нь элэгний өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд тусалдаг антиоксидантаар баялаг. Энэ нь исэлдэлтийн стрессийг бууруулахад тусалдагтай холбоотой юм. Евгенол нь их хэмжээгээр харин хортой гэдгийг санаарай. 2 настай хүүд хийсэн тохиолдлын судалгаагаар 5-10 мл хадаасан цэцгийн тос нь элэгний ноцтой гэмтэл учруулдаг.
5. Амны хөндийн эрүүл мэнд: Хадаасан цэцэгийг шүдний үрэвсэл, буйлны үрэвсэл зэрэг буйлны өвчинд ууж болно. Хадаасан цэцгийн ханд нь амны хөндийн олон өвчнийг голчлон хариуцдаг амны хөндийн эмгэг төрүүлэгчдийн өсөлтийг хянахад тусалдаг. Мөн хадаасан цэцэг нь өвдөлт намдаах үйлчилгээтэй тул шүдний өвчинд хэрэглэж болно.